Thêm tình gắn kết
Sáu tháng là quãng thời gian không dài nhưng cũng đủ để người dân thu hoạch xong 3 vụ chè, một vụ lúa và vụ lúa thứ 2 đang thì con gái. Sáu tháng đối với một đứa trẻ nhiều năm chưa được hưởng trọn vẹn niềm vui rước đèn ông sao đêm Trung thu, một cụ già 87 tuổi đã nhiều năm đi họp xóm nhờ tại nhà dân, thì sáu tháng trôi qua đủ dài cho một sự thay đổi.
Câu chuyện về sự thay đổi đó xảy ra tại xóm Na Mụ, xã Yên Lạc, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Trước đây, cũng vì lẽ Na Mụ luôn trì trệ trong các công việc chung của cộng đồng nên chính quyền xã Yên Lạc không đặt quá nhiều hy vọng vào Na Mụ. Nhưng kể từ khi có dự án PCM 2, 135 hộ dân trong xóm, những xóm xung quanh và đặc biệt là chính quyền xã đã có cái nhìn khác.
Bãi đất trống trước khi xây dựng nhà văn hóa xóm Na Mụ
Niềm mong ước của Na Mụ là có nhà văn hóa để người dân hội họp, sinh hoạt văn hóa văn nghệ, để mỗi độ Trung thu trẻ em có nơi tụ hội, được rước đèn ông sao, được hưởng một đêm hội trăng rằm trọn vẹn. Và sự chờ đợi ấy cũng đã đến, cụ Trạc Văn Tài- một hộ nghèo trong xóm đã mừng rỡ thốt lên: “87 năm trôi qua, sắp về với đất, nay tôi đã được nhìn thấy nhà văn hóa của xóm”. Lời bộc bạch xuất phát từ đáy lòng của cụ Tài đã làm cho những người dân không khỏi bồi hồi, xúc động.
Trước đây, chính quyền và các ban, ngành đoàn thể của địa phương thường xuyên vận động, tuyên truyền người dân tham gia góp sức cho công việc chung của xóm, nhưng không phải người dân nào cũng nhiệt tình tham gia. Đôi khi chỉ huy động mỗi hộ 20.000đ cũng đã gặp rất nhiều khó khăn. Từ khi có PCM 2, người dân được phát huy tinh thần dân chủ, được biết, được bàn, được làm, được kiểm tra, giám sát, được cùng chính quyền địa phương tham gia bàn bạc, thảo luận để đưa ra quyết định các vấn đề liên quan tới chính họ. Bởi vậy, việc huy động người dân tham gia hoạt động cộng đồng cũng dễ dàng, nhanh chóng hơn. Điều khác biệt của PCM 2 với các dự án khác ở chỗ đó.
Quan trọng hơn là mọi khoản tài chính đều được công khai, minh bạch. Nhờ đó người dân biết rằng không một đồng tiền nào chi sai mục đích. Mọi nghi ngờ thắc mắc như trước đây không còn xảy ra. “Quá trình tham gia dự án, cũng đã làm người dân trong xóm gắn kết hơn” - Ông Nịnh Thanh Mái, trưởng nhóm nòng cốt cho biết. “...Tham gia dự án, người dân đã biết làm việc theo quy trình, biết thế nào là phương pháp Quản lý cộng đồng . Nhờ đó có thể áp dụng làm nhiều việc khác sau này” – Ông Nguyễn Văn Môn, trưởng nhóm cộng đồng chia sẻ.
Với những người dân quen hái chè, cầm cuốc thì việc tiếp xúc với nào sách nào bút, cho tới lập kế hoạch theo khung logic là một việc không hề dễ dàng. Nhưng với trách nhiệm và lòng nhiệt tình, tinh thần ham học hỏi, những thành viên nhóm cộng đồng đã không quản ngày đêm thao thức để hoàn thành tốt công việc của xóm, xứng đáng với sự tín nhiệm của thôn xóm. Đó cũng là quá trình, khiến nhiều người dân trong xóm có ý thức với cộng đồng hơn. “...Dự án đã cho người dân chúng tôi cách làm, biết cách hạch toán, chi tiêu cho một công trình, trước đây với kiểu mua bán cũ, thiếu chỗ này thừa chỗ kia, nhưng có dự án thì sau này chúng tôi có thể làm được nhiều việc hơn nữa” - Ông Nguyễn Văn Môn, trưởng nhóm cộng đồng nói.
Sau khi có nhà văn hóa khang trang, tỷ lệ người dân tham gia các cuộc họp tăng lên đáng kể. người dân đóng góp ý kiến nhiều hơn, mỗi vấn đề đều được tranh luận, bàn bạc cho tới khi được giải quyết mà không sợ phiền hà đến nhà chủ như khi tổ chức họp nhờ. Dù nhà văn hóa mới được đưa vào sử dụng nhưng xóm đã tổ chức được nhiều buổi sinh hoạt văn hóa văn nghệ, giao lưu với 8 xóm khác. Hội phụ nữ, đoàn thanh niên, thiếu nhi đã có nơi để sinh hoạt. Với Na Mụ nói riêng và các xóm bản có nhiều dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Phú Lương nói chung, nhà văn hóa không chỉ có ý nghĩa là nơi giao lưu, tìm đến cảm giác thoải mái sau những ngày làm việc vất vả, mà đó còn là nơi giữ gìn bản sắc dân tộc, nhờ đó, tính cộng đồng cũng thêm phần gắn kết.
Người dân Na Mụ họp bàn kế hoạch xây dựng Nhà văn hóa trên bãi đất dự kiến xây dựng
Ông Nịnh Thanh Mái, trưởng nhóm nòng cốt chia sẻ: “...Nhờ có nhà văn hóa, chính quyền xã đã quan tâm hơn tới xóm Na Mụ, đã tổ chức khóa tập huấn Khoa học kỹ thuật trồng chè, giảng giải kỹ lưỡng cho bà con. Trước đây do chưa có nhà văn hóa nên những khóa tập huấn như vậy không có. Và có nhà văn hóa, thì người dân sẽ được tập huấn nhiều hơn nữa, không thiệt thòi như những năm trước đây. Chính sách, tuyên truyền pháp luật, y tế nhờ đó cũng đến được với dân nhiều hơn. Nhà văn hóa chỉ bước khởi đầu, thúc đẩy cho người dân trong xóm cùng nhau tiến tới giải quyết những khó khăn còn tồn tại trong cộng đồng”. Điều đó lý giải tại sao có dự án hỗ trợ xây nhà văn hóa mà kinh tế của người dẫn lại được phát triển hơn.
Tham gia vào dự án, bà con trong xóm đã cùng nhau vực dậy một cộng đồng tưởng như đã chìm sâu trong giấc ngủ. Từ cụ già cho tới trẻ em bắt đầu quan tâm hơn tới mọi việc của cộng đồng “...Cháu chỉ mong, sau khi làm được nhà văn hóa, giải quyết được việc sinh hoạt của xóm, thì xóm sẽ giải quyết được nhiều khó khăn hơn nữa còn tồn tại trong xóm bản” - Trần Thị Thu Thương, học sinh lớp 10.
Nhà văn hóa Na Mụ đang trong quá trình hoàn thiện
Cuộc sống của bà con xóm Na Mụ còn bộn bề vất vả với nhiều nỗi lo cơm, áo, gạo, tiền, việc có một nơi sinh hoạt cộng đồng như thế đã giúp từng nếp nhà, từng con người có thêm thời gian để gặp gỡ, để nói chuyện, để quan tâm đến nhau nhiều hơn. Đây là cái được lớn nhất mà PCM 2 đã mang lại cho người dân xóm Na Mụ, xã Yên Lạc, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ./.